Najczęstsze przyczyny pożarów budynków:

Przyroda w niewielkim stopniu przyczynia się do pożaru. Może go wywołać uderzenie pioruna. Zdarza się też, że płonące wskutek długotrwałej suszy lasy czy pola mogą zagrozić domom znajdującym się w ich sąsiedztwie.
Jednak najczęstsze przyczyny pożaru to te spowodowane umyślnym lub nieumyślnym działaniem człowieka:

• umyślne podpalenie lub nieumyślne zaprószenie ognia, na przykład zaśnięcie z tlącym się papierosem,
• wzniecenie ognia przez pozostawione bez opieki dzieci,
• awaria instalacji elektrycznych naprawianych lub przerabianych przez niedoświadczoną osobę,
• niewłaściwe użytkowanie urządzeń grzewczych: kominków, pieców kaflowych czy promienników elektrycznych,
• pozostawienie włączonych urządzeń elektrycznych, nieprzystosowanych do pracy ciągłej: ogrzewaczy pomieszczeń, kuchenek i czajników,
• nieostrożne prowadzenie prac remontowych, zwłaszcza spawania i szlifowania powstające iskry mają temperaturę około 2000°C i zapalają niemal każdy materiał palny,
• przechowywanie łatwo palnych substancji (butli gazowych, olejów, farb czy rozpuszczalników) w pobliżu źródeł ciepła i ognia

Zagrożenia pożarowe od urządzeń elektrycznych

W Polsce urządzenia elektryczne są przyczyną około 9000 pożarów rocznie. Najwięcej pożarów wynika z wad urządzeń elektrycznych, pozostałe są skutkiem błędów w użytkowaniu tego rodzaju urządzeń. Najczęstsze przyczyny pożarów to:

• zły stan zestyków lub niewłaściwy dobór aparatów łączeniowych

• zły stan lub niewłaściwy dobór zabezpieczeń przetężeniowych (nadprądowych)

• zły stan izolacji lub niewłaściwy rodzaj izolacji elektrycznej

• nadmierne nagrzewanie się urządzeń elektrycznych podczas ich pracy

• błędne połączenia lub zwarcia w instalacjach (np. pomiędzy przewodami N i PE)

• występowanie łuku elektrycznego

• brak ostrożności przy pracach spawalniczych

• niewłaściwe użytkowanie urządzeń grzejnych

• wewnętrznych zwarć w aparatach i urządzeniach zawierających palny olej mineralny

• występowania przepięć pochodzenia atmosferycznego i łączeniowego.

Zły stan zestyków w aparatach łączeniowych lub w bezpiecznikach topikowych (luźne lub zanieczyszczone zestyki), źle dokręcone (i zanieczyszczone) końcówki przewodów do zacisków lub niewłaściwie połączone przewody aluminiowe (utlenione powierzchnie źle przewodzą) powodują, że w miejscach styku powstaje rezystancja „zestykowa” o dużej wartości. Podczas przepływu prądu na rezystancji tej wydziela się ciepło, następuje nagrzewanie się zestyku, co powoduje utlenianie się jego powierzchni i brak kontaktu elektrycznego. Wydzielające się przy tym coraz intensywniej ciepło i w wielu przypadkach występujące iskrzenie może doprowadzić do zapłonu izolacji lub innych materiałów.

Jeżeli zabezpieczenia przetężeniowe, np. bezpieczniki topikowe lub wyzwalacze nadprądowe, mają zbyt duży prąd znamionowy w stosunku do obciążalności przewodów lub do mocy zasilanych urządzeń, które mają zabezpieczać, to mogą one być przyczyną powstania pożaru. Szczególnie niebezpieczna sytuacja występuje wtedy, gdy zamiast oryginalnej wkładki topikowej jest zastosowana wkładka „naprawiana” - kawałkiem drutu lub innym przypadkowym przedmiotem - stosowanie takich „rozwiązań” jest niedozwolone.
W takich przypadkach przy przeciążeniach, a w szczególności podczas zwarć, następuje silne nagrzanie materiału przewodzącego i izolacyjnego, ponieważ urządzenia zabezpieczające nie wyłączają zasilania w odpowiednio krótkim czasie.

Podczas pełnych zwarć metalicznych w instalacjach i urządzeniach elektrycznych zasilanie powinno z reguły zostać szybko wyłączone jest przez urządzenia zabezpieczające. Jednakże mogą powstać tzw. zwarcia niepełne, nazywane również rezystancyjnymi lub słaboprądowymi, na skutek uszkodzenia izolacji lub powstania ścieżki przewodzącej na powierzchni izolacji. Ma to miejsce nierzadko wskutek zmniejszenia się rezystancji izolacji w wyniku jej starzenia, zanieczyszczenia lub zawilgocenia. W miejscu uszkodzenia, wskutek wystąpienia prądu upływu, dochodzi do silnego nagrzania materiału izolacyjnego (mogącego prowadzić nawet do zwęglenia), mogącego być przyczyną pożaru - urządzenia zabezpieczające reagujące na wzrost wartości prądu w obwodzie nie mogą wyłączyć zasilania z powodu zbyt małej wartości prądu. Natomiast skuteczną ochronę zapewnić tutaj mogą zabezpieczenia różnicowoprądowe, reagujące na pojawienie się upływu prądu z obwodu.

W urządzeniach elektroenergetycznych może powstać łuk elektryczny przy zwarciach oraz podczas błędnych czynności łączeniowych. Łuk elektryczny może spowodować pożar, a nawet wybuch, np. w przypadku zwarcia wewnętrznego w aparacie lub urządzeniu zawierającym palny olej mineralny.

Bardzo częstą przyczyną pożarów są wszelkiego rodzaju grzejniki elektryczne, nie posiadające automatycznej regulacji lub ograniczników temperatury oraz pozostawianie bez nadzoru w pobliżu łatwo palnych materiałów.

Przepięcia powstające samoistnie w sieciach elektroenergetycznych w chwili dokonywania łączeń powodują naprężanie elektryczne izolacji i możliwość jej przebicia, prowadzącego do powstania upływu prądu mogącego spowodować pożar. Podobne działanie mają przepięcia indukowane przez pobliskie wyładowania atmosferyczne w czasie burzy. Najczęściej jednak dochodzi do uszkodzeń w elektronicznym wyposażeniu urządzeń gospodarstwa domowego lub maszyn.

Stosuje się następujące sposoby eliminacji i ograniczenia zagrożenia pożarowego od urządzeń elektrycznych:

• wszędzie tam, gdzie jest to wskazane, stosuje się wyłączniki różnicowoprądowe o znamionowym prądzie wyzwalającym do 500 mA, dobrze spełniające zadanie środka ochrony przeciwpożarowej
• wykonuje się instalację i urządzenia tak, aby nie podtrzymywały i nie rozprzestrzeniały pożaru, niezależnie od tego, czy powstał on w nich samych, czy w ich pobliżu
• elementy instalacji i urządzeń elektrycznych stykające się z materiałami palnymi odpowiednio się dobiera lub umieszcza się w bezpiecznej odległości albo z użyciem niepalnych podkładek
• instaluje się przewody i kable z izolacją wykonaną z materiałów niepalnych i nie wydzielających chloru ani chlorowodoru w przypadku ich przegrzania; chlorowodór z wodą tworzy kwas solny, szkodliwy dla człowieka oraz powodujący bardzo duże szkody wynikające z korozji obiektów budowlanych i urządzeń
• przy długich wiązkach przewodów i kabli zapewnia się ich zwiększoną odporność na działanie ognia, przez zastosowanie odpowiedniej izolacji lub pomalowanie specjalną farbą bądź przez natryskiwanie spienionego tworzywa
• wykonuje się ognioodporne przejścia przewodów przez przeciwpożarowe ściany i stropy
• w obiektach, w których łatwo jest wzniecić pożar (np. w lakierniach, stolarniach, itp.), stosowane są tylko niezbędne urządzenia elektryczne i w odpowiednich osłonach
• w obiektach, w których pożar zagraża życiu wielu osób lub mieniu o dużej wartości (np. hotele i inne budynki użyteczności publicznej, kopalnie, itp.), instalacje i urządzenia elektryczne wykonuje się z materiałów, które podczas pożaru wydzielają jak najmniej dymu i toksycznych gazów
• obiekty budowlane wyposaża się w instalacje piorunochronne
• instaluje się ochronniki przeciwprzepięciowe w instalacjach elektrycznych obiektów
• opraw lamp w „ciągach świetlnych” nie wykonuje się z materiałów łatwo palnych.

!!!! PAMIĘTAJ !!!!

• sprawdź i stosuj odpowiednie zabezpieczenia instalacji elektrycznej - nigdy nie „watuj” bezpieczników,
• włączając kilka urządzeń do jednego gniazda przeciążasz instalację elektryczną,
• zastanów się czy nie warto wymienić starej aluminiowej instalacji na nową, dostosowaną do mocy obecnie używanych urządzeń,
• co 5 lat zlecaj uprawnionej firmie badanie instalacji elektrycznej (przepisy Prawa Budowlanego).